Od CSR do ESG – jak zmieniły się raporty zrównoważonego rozwoju firm w ciągu ostatnich 10 lat?

Artykuł partnera

Raportowanie niefinansowe przeszło w ostatniej dekadzie prawdziwą rewolucję. Z dobrowolnych działań wizerunkowych przekształciło się w ustrukturyzowany proces podlegający konkretnym regulacjom i standardom. Sprawdź, jak ewoluowały raporty zrównoważonego rozwoju i jakie wyzwania stoją obecnie przed firmami w kontekście ESG.

Czym był CSR i jak wyglądały raporty sprzed 10 lat?

Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR) to koncepcja, która zakładała dobrowolne uwzględnianie przez firmy aspektów społecznych i środowiskowych w swojej działalności. Dziesięć lat temu raporty zrównoważonego rozwoju charakteryzowały się przede wszystkim brakiem standaryzacji. Firmy decydowały się na ich publikację głównie z powodów wizerunkowych, mogąc przedstawiać dane w dogodny dla siebie sposób, często eksponując jedynie pozytywne aspekty działalności.

Raporty sprzed dekady miały kilka charakterystycznych cech:

brak jednolitych standardów raportowania,
koncentracja na działaniach filantropijnych i programach społecznych,
ograniczona weryfikowalność prezentowanych danych,
niewielki zasięg raportowania – głównie duże korporacje.

Co się zmieniło w podejściu firm do raportów zrównoważonego rozwoju? Presja regulatorów, inwestorów i konsumentów

Ostatnia dekada przyniosła fundamentalne zmiany w podejściu do raportowania zrównoważonego rozwoju. Wprowadzenie obowiązku raportowania niefinansowego w Unii Europejskiej (Dyrektywa 2014/95/UE, a następnie CSRD) wymusiło na firmach systematyczne podejście do zbierania i prezentowania danych ESG.

Równocześnie zmieniły się oczekiwania inwestorów, którzy zaczęli dostrzegać, że czynniki ESG mają bezpośredni wpływ na długoterminową wartość spółek. Informacje niefinansowe stały się istotnym elementem oceny ryzyka inwestycyjnego, co wymusiło na firmach większą transparentność w tym zakresie.

Nie bez znaczenia pozostaje również rosnąca świadomość konsumentów, którzy coraz częściej uwzględniają aspekty środowiskowe i społeczne w swoich decyzjach zakupowych. Globalne wyzwania, takie jak zmiany klimatyczne czy pandemia COVID-19, dodatkowo uwidoczniły potrzebę systemowego podejścia do raportowania wpływu firm na środowisko i społeczeństwo.

ESG jako nowy standard raportowania – co oznacza ta zmiana?

ESG (Environmental, Social, Governance) to obecnie dominujące podejście do raportowania niefinansowego. W przeciwieństwie do CSR, nie jest ono traktowane jako dodatek do działalności biznesowej, ale jako integralna część strategii firmy, wpływająca na jej długoterminową wartość i konkurencyjność.

Współczesne raporty zrównoważonego rozwoju bazują na konkretnych, wymiernych wskaźnikach, które pozwalają na porównywanie wyników różnych podmiotów. Raportowanie ESG nie ogranicza się do prezentacji działań w obszarze zrównoważonego rozwoju, ale obejmuje również analizę ryzyk i szans związanych z czynnikami środowiskowymi, społecznymi i związanymi z zarządzaniem.

Nowoczesne podejście uwzględnia również zasadę podwójnej materialności – analizuje zarówno wpływ czynników ESG na działalność firmy, jak i wpływ firmy na środowisko i społeczeństwo. Jest to znacząca zmiana w porównaniu z wcześniejszym, jednokierunkowym podejściem.

Najważniejsze różnice między raportem CSR a raportem ESG

Transformacja raportowania niefinansowego z modelu CSR do ESG przyniosła kilka fundamentalnych zmian:

Od dobrowolności do obowiązku

O ile raporty CSR były przygotowywane głównie z własnej inicjatywy firm, o tyle raportowanie ESG staje się obligatoryjne dla coraz większej liczby podmiotów, szczególnie w Unii Europejskiej.

Od działań wizerunkowych do analizy ryzyka

Raporty CSR koncentrowały się na budowaniu pozytywnego obrazu firmy, podczas gdy raportowanie ESG służy kompleksowej analizie ryzyk i szans związanych ze zrównoważonym rozwojem.

Od selektywności do kompleksowości

Współczesne raporty zrównoważonego rozwoju obejmują wszystkie istotne obszary wpływu organizacji, nie tylko te, które przedstawiają firmę w korzystnym świetle.

Od danych jakościowych do ilościowych

Raportowanie ESG kładzie nacisk na konkretne, mierzalne wskaźniki i dane ilościowe, w przeciwieństwie do opisów jakościowych dominujących w raportach CSR.

Standardy, które zmieniły jakość raportów zrównoważonego rozwoju

Kluczową rolę w transformacji raportowania niefinansowego odegrały międzynarodowe standardy, które wprowadziły ramy metodologiczne i merytoryczne dla firm. Global Reporting Initiative (GRI) to najszerzej stosowany standard, który wprowadził metodologię oceny istotności zagadnień i kompleksowy zestaw wskaźników obejmujących aspekty środowiskowe, społeczne i ekonomiczne.

Równie istotne są rekomendacje Task Force on Climate-related Financial Disclosures (TCFD) dotyczące ujawniania informacji związanych z ryzykiem klimatycznym oraz branżowe standardy Sustainability Accounting Standards Board (SASB). W kontekście europejskim szczególnie ważne są European Sustainability Reporting Standards (ESRS), opracowane w ramach Dyrektywy CSRD.

Czy wszystkie firmy muszą raportować ESG?

Obowiązek raportowania ESG zależy od kilku czynników, w tym wielkości firmy, sektora działalności oraz lokalizacji geograficznej. W Unii Europejskiej Dyrektywa CSRD obejmuje wszystkie duże spółki oraz wszystkie spółki notowane na rynkach regulowanych UE, z wyjątkiem mikroprzedsiębiorstw.

Nawet firmy nieobjęte bezpośrednio obowiązkiem raportowania mogą odczuwać presję ze strony różnych interesariuszy:

duże korporacje wymagające od dostawców ujawniania danych ESG,
inwestorzy oczekujący transparentności w zakresie zrównoważonego rozwoju,
klienci i konsumenci zwracający uwagę na odpowiedzialność społeczną i środowiskową,
instytucje finansowe uwzględniające kwestie ESG w ocenie ryzyka kredytowego.

Podsumowując, ostatnia dekada przyniosła fundamentalną zmianę w podejściu do raportowania niefinansowego – od dobrowolnych działań wizerunkowych w ramach CSR do ustrukturyzowanego procesu raportowania ESG. Raporty zrównoważonego rozwoju stały się istotnym narzędziem komunikacji oraz elementem zarządzania ryzykiem w organizacji. Bureau Veritas przeprowadza niezależną weryfikację raportów zrównoważonego rozwoju, potwierdzając zgodność prezentowanych informacji z międzynarodowymi standardami.