Niska emisja – emisja produktów spalania paliw stałych, ciekłych i gazowych do atmosfery ze źródeł emisji znajdujących się na wysokości nie większej niż 40 m. Wyróżnia się emisję komunikacyjną, emisję wynikającą z produkcji ciepła dla potrzeb centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej oraz emisję przemysłową. Do produktów spalania wpływających na występowanie niskiej emisji zaliczyć można gazy: dwutlenek węgla CO2, tlenek węgla CO, dwutlenek siarki SO2, tlenki azotu NOX, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, np. benzo(a)piren oraz dioksyny, a także metale ciężkie (ołów, arsen, nikiel, kadm) i pyły zawieszone PM10, PM2,5.
Występowanie niskiej emisji najczęściej jest utożsamiane ze smogiem. Nie jest to jednak tożsame pojęcie, ponieważ smog można określić jako zauważalne dla ludzkiego oka zjawisko będące potwierdzeniem występowania na danym obszarze niskiej emisji. Jego powstaniu towarzyszą określone warunki atmosferyczne, przede wszystkim brak występowania wiatru oraz duża wilgotność powietrza. Zjawisko niskiej emisji z obecnością smogu dotyczy więc przede wszystkim słabo przewietrzanych przestrzeni miejskich w okresie jesienno-zimowym. Nie oznacza to, że jeżeli smog nie jest widoczny, niska emisja nie ma miejsca. Obecność smogu jest jedynie potwierdzeniem, że na danym obszarze niska emisja występuje.
Największe stężenia substancji szkodliwych w Europie występują w Polsce, a do najbardziej zanieczyszczonych miast należą m.in. Kraków, Żywiec, Rybnik, czy Nowy Sącz. W celu redukcji zanieczyszczeń, w rejonach najbardziej narażonych, władze poszczególnych miast starają się wdrożyć rozwiązania eliminujące jak największą ilość źródeł niskiej emisji. Gmina miejska Kraków od 2015 roku prowadzi „Program Ograniczenia Niskiej Emisja dla Miasta Krakowa”. W 2017 roku udzielano dotacji, dla przedsiębiorców oraz dla beneficjentów indywidualnych, na następujące zadania inwestycyjne:
– zmiana systemu ogrzewania;
– instalacja odnawialnego źródła energii;
– podłączenie ciepłej wody użytkowej z miejskiej sieci ciepłowniczej.
Wszystkie te zabiegi mają na celu wyeliminowanie jak największej ilości niskoefektywnych palenisk węglowych (często opalanych węglem kiepskiej jakości, a nawet śmieciami), będących jednym z głównych źródeł niskiej emisji.
W niektórych miastach, w celu zredukowania ilości zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery, tworzy się specjalne obszary, zwane Zielonymi Strefami. W tej dziedzinie zdecydowanie przodują Niemcy.
Ze względu na coraz większe obciążenia związane z pyłami i tlenkami azotu, w miastach i gminach coraz częściej wprowadza się regionalne zakazy ruchu. Podstawą zapobiegania zagrożeniom zdrowotnym wynikającym z pyłu i tlenku azotu jest europejska dyrektywa w sprawie jakości powietrza 2008/50/WE, która weszła w życie 11.06.2008 r. Z niej wynikają krajowe przepisy i regulacje, które wdrażane są następnie albo na poziomie regionalnym albo krajowym w odpowiednich krajach Unii Europejskiej lub są stosowane w miastach i gminach w oparciu o skomplikowane krajowe lub lokalne regulacje szczególne lub wyjątkowe.
Powstałe przepisy informują uczestników ruchu przemysłowego i turystycznego ruchu samochodowego w Europie, jakiego rodzaju strefy ekologiczne stworzono w danych krajach, jakie obowiązują regionalne przepisy i regulacje wyjątkowe oraz jakie plakietki ekologiczne i winiety konieczne są w celu wjazdu, ew. które można nabyć, aby uniknąć płacenia kar pieniężnych, które w niektórych przypadkach są ekstremalnie wysokie, z tytułu bezprawnego wjazdu do strefy ekologicznej.
Ograniczenie niskiej emisji w polskich miastach jest bardzo ważne, ze względu na szkodliwy wpływ na zdrowie człowieka. Szkodliwe substancje zawarte w smogu są głównym czynnikiem odpowiedzialnym za choroby układu oddechowego, takie jak np. astma, a u dzieci mogą dodatkowo powodować zaburzenia rozwoju ze spadkiem sprawności intelektualnej włącznie.
