Mój Prąd – jak działa program i kto może z niego skorzystać?

Na czym polega program Mój Prąd?

Historia i założenia programu

Program Mój Prąd to jedna z najważniejszych inicjatyw wspierających transformację energetyczną w Polsce. Został uruchomiony w 2019 roku z inicjatywy Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). Jego głównym celem od początku było wsparcie rozwoju mikroinstalacji fotowoltaicznych w gospodarstwach domowych oraz zwiększenie autokonsumpcji energii ze źródeł odnawialnych.

W pierwszych edycjach program skupiał się wyłącznie na dofinansowaniu paneli fotowoltaicznych, co w bardzo krótkim czasie przyczyniło się do gwałtownego wzrostu liczby prosumentów w Polsce. Dziś, po kilku latach funkcjonowania i kolejnych aktualizacjach zasad, Mój Prąd obejmuje znacznie szerszy zakres urządzeń i rozwiązań energetycznych, a jego rola w transformacji energetycznej kraju jest nie do przecenienia.

Do końca 2023 roku, dzięki środkom z programu, do sieci zostało przyłączonych ponad 500 tysięcy mikroinstalacji fotowoltaicznych, co przekłada się na setki megawatów zielonej energii i miliardy złotych oszczędności dla gospodarstw domowych.

Źródła finansowania i budżet programu

Mój Prąd finansowany jest z różnych źródeł, w tym głównie z Funduszu Modernizacyjnego, który zasilany jest dochodami ze sprzedaży uprawnień do emisji CO₂ w ramach systemu EU ETS. Dodatkowo program korzysta również ze środków krajowych oraz z budżetów innych projektów wspierających zieloną energię.

W każdej kolejnej edycji budżet programu był dostosowywany do skali zainteresowania i możliwości finansowych państwa. W edycji 5.0, która ruszyła w 2023 roku, całkowita pula środków wynosiła ponad 900 milionów złotych, a w 2024 roku planowane są dalsze aktualizacje oraz kolejne nabory.

Istotne jest to, że program nie działa w oderwaniu od polityki klimatyczno-energetycznej Unii Europejskiej. Polska zobowiązała się do zwiększenia udziału OZE w krajowym miksie energetycznym, a Mój Prąd to jedno z kluczowych narzędzi realizacji tych zobowiązań.

Co obejmuje dofinansowanie w aktualnej edycji?

Od edycji 4.0 zakres wsparcia w programie Mój Prąd został znacząco rozszerzony. Obecnie dofinansowanie obejmuje nie tylko panele fotowoltaiczne, ale także inne urządzenia zwiększające autokonsumpcję energii elektrycznej w gospodarstwach domowych. Wśród nich znajdują się:

• Magazyny energii elektrycznej – pozwalające na przechowywanie nadwyżek energii wytworzonej przez instalację PV i ich wykorzystanie w godzinach, gdy produkcja spada (np. wieczorem lub w nocy). Dzięki nim prosument staje się bardziej niezależny od sieci energetycznej.
• Magazyny ciepła – takie jak buforowe zbiorniki wody lub inne systemy akumulujące energię cieplną, które mogą współpracować z pompami ciepła, grzałkami czy innymi źródłami.
• Systemy zarządzania energią (HEMS/EMS) – czyli inteligentne systemy sterujące pracą urządzeń domowych w taki sposób, aby maksymalizować wykorzystanie wyprodukowanej energii na potrzeby własne. Systemy te potrafią automatycznie uruchamiać np. pralkę, piekarnik lub ładowarkę do auta elektrycznego wtedy, gdy produkcja energii ze słońca jest najwyższa.
• Ładowarki do samochodów elektrycznych – stacje ładowania współpracujące z instalacją PV pozwalają zasilać pojazd energią ze słońca, co oznacza tańsze i bardziej ekologiczne podróżowanie.

Dofinansowanie jest realizowane w postaci bezzwrotnej dotacji, której wysokość zależy od rodzaju i liczby urządzeń objętych wnioskiem. Na przykład w ramach jednej instalacji można uzyskać:

• do 6000 zł za samą instalację PV,
• do 16000 zł za magazyn energii elektrycznej,
• do 5000 zł za magazyn ciepła,
• do 3000 zł za HEMS/EMS,
• do 5000 zł za ładowarkę do samochodu elektrycznego.

W maksymalnym wariancie jedna osoba może otrzymać nawet 58 000 zł dofinansowania, co czyni program jednym z najbardziej hojnych w Europie, jeśli chodzi o wsparcie dla prosumentów indywidualnych.

Aby skorzystać z pełnego pakietu, instalacja PV musi być jednak zintegrowana z co najmniej jednym dodatkowym urządzeniem, a całość powinna służyć zwiększeniu zużycia energii wytworzonej na potrzeby własne.

Zmieniająca się rola programu w kontekście energetyki obywatelskiej

Warto zauważyć, że Mój Prąd to już nie tylko narzędzie finansowe. Z biegiem lat program zaczął pełnić coraz ważniejszą rolę edukacyjną i społeczną. Coraz więcej Polaków rozumie dziś, czym są odnawialne źródła energii, jak działa instalacja fotowoltaiczna, jakie korzyści przynosi magazyn energii i jak dzięki odpowiedniemu zarządzaniu można zredukować rachunki za prąd praktycznie do zera.

Rozszerzenie programu o dodatkowe elementy (takie jak HEMS, magazyny i ładowarki) przyczyniło się do powstania bardziej świadomych, proekologicznych gospodarstw domowych, które nie tylko produkują energię, ale także potrafią nią rozsądnie zarządzać. To ogromny krok w stronę energetyki obywatelskiej, w której coraz większa liczba obywateli aktywnie uczestniczy w systemie energetycznym, zamiast być wyłącznie jego odbiorcami.

Mój Prąd wpisuje się również w szerszy kontekst rozwoju tzw. społeczności energetycznych, klastrów energii i spółdzielni energetycznych. Choć obecnie program adresowany jest głównie do osób fizycznych, jego sukces może przyczynić się do tworzenia lokalnych wspólnot energetycznych, które będą wspólnie produkować, magazynować i zużywać energię ze źródeł odnawialnych.

W tej perspektywie program staje się nie tylko źródłem oszczędności, ale także motorem zmiany społecznej i cywilizacyjnej, który realnie wpływa na sposób, w jaki myślimy o energii, domu, środowisku i naszej przyszłości.

Jakie warunki trzeba spełnić, by otrzymać dofinansowanie?

Kto może składać wniosek o dofinansowanie?

Program Mój Prąd jest skierowany głównie do osób fizycznych, które wytwarzają energię elektryczną na własne potrzeby, czyli są tzw. prosumentami. W praktyce oznacza to, że każda osoba, która zainwestowała we własną instalację fotowoltaiczną przyłączoną do sieci elektroenergetycznej, może ubiegać się o wsparcie finansowe.

Co istotne, dotacja nie przysługuje tylko tym, którzy dopiero planują montaż instalacji. W określonych edycjach programu możliwe jest także ubieganie się o refundację już poniesionych kosztów – pod warunkiem, że instalacja została przyłączona do sieci po dacie określonej w regulaminie danej edycji. Przykładowo, w edycji 5.0 kwalifikowane były instalacje uruchomione po 1 lutego 2020 roku, pod warunkiem że nie korzystały wcześniej z dofinansowania w ramach tego programu.

Kolejnym ważnym warunkiem jest zawarcie umowy kompleksowej z operatorem systemu dystrybucyjnego (OSD) – np. PGE, Enea, Tauron, Energa czy innym – która potwierdza przyłączenie instalacji do sieci i umożliwia rozliczanie się w ramach systemu prosumenckiego (net-billing).

Program dopuszcza składanie wniosków zarówno przez właścicieli domów jednorodzinnych, jak i przez współwłaścicieli nieruchomości, o ile spełniają pozostałe warunki techniczne i formalne. Nie jest natomiast przeznaczony dla firm czy instytucji publicznych – te podmioty mogą korzystać z innych programów, np. Energia dla Wsi czy Czyste Powietrze (dla budynków jednorodzinnych z dofinansowaniem pomp ciepła).

Wymogi techniczne i formalne

Aby ubiegać się o dofinansowanie z programu Mój Prąd, instalacja fotowoltaiczna oraz inne urządzenia (jeśli są objęte wnioskiem) muszą spełniać określone wymogi techniczne, które zapewniają bezpieczeństwo, kompatybilność z siecią elektroenergetyczną oraz wysoką jakość działania systemu.

Wśród kluczowych wymagań znajdują się:

• Moc instalacji PV powinna mieścić się w przedziale od 2 kW do 10 kW. Mniejsze instalacje nie kwalifikują się do programu, a większe (np. w gospodarstwach rolnych) są rozliczane w inny sposób.
• Instalacja musi być wykonana przez wykwalifikowanego instalatora, zgodnie z przepisami prawa budowlanego i energetycznego.
• Urządzenia objęte wnioskiem (np. magazyn energii, HEMS, ładowarka EV) muszą posiadać certyfikaty zgodności z normami UE, a ich parametry techniczne muszą być zgodne z wytycznymi opublikowanymi przez NFOŚiGW.
• Całość inwestycji musi być udokumentowana fakturami VAT, które nie mogą być wystawione wcześniej niż data rozpoczęcia kwalifikowalności kosztów w danej edycji programu.

Dodatkowo, osoba składająca wniosek zobowiązana jest do utrzymania instalacji oraz innych urządzeń przez minimum 5 lat od dnia otrzymania dofinansowania. W tym czasie nie wolno ich demontować, sprzedawać ani przenosić do innej lokalizacji – w przeciwnym razie może to skutkować koniecznością zwrotu dotacji.

Ważnym elementem jest także system rozliczania energii – instalacje muszą być podłączone do sieci i rozliczane w systemie net-billingu, który zastąpił wcześniejszy system opustów. Wnioskodawca musi przedłożyć potwierdzenie zawarcia umowy z OSD oraz numer Punktu Poboru Energii (PPE).

Proces składania wniosku krok po kroku

Złożenie wniosku o dofinansowanie w programie Mój Prąd odbywa się w pełni online – poprzez specjalną platformę internetową: Generator Wniosków o Dofinansowanie (GWD), dostępną na stronie NFOŚiGW. Proces ten jest relatywnie prosty, ale wymaga przygotowania odpowiedniej dokumentacji.

Krok 1: Przygotowanie dokumentów
Wnioskodawca powinien zebrać i zeskanować wszystkie wymagane dokumenty, w tym:

• faktury za instalację i zakup urządzeń,
• umowę kompleksową z OSD,
• potwierdzenie przyłączenia do sieci,
• certyfikaty urządzeń,
• dokument potwierdzający rozliczenie w systemie net-billing,
• oświadczenie o braku wcześniejszego dofinansowania tej samej instalacji,
• pełnomocnictwo, jeśli wniosek składa osoba trzecia.

Krok 2: Wypełnienie wniosku w systemie GWD
Na stronie programu należy się zarejestrować, a następnie przejść przez formularz, który składa się z kilku części: danych osobowych, danych technicznych instalacji, rodzaju urządzeń, kosztów i załączników.

Krok 3: Weryfikacja i podpis elektroniczny
Po wypełnieniu formularza konieczne jest złożenie wniosku z użyciem profilu zaufanego (ePUAP) lub kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Jest to obowiązkowe i potwierdza autentyczność danych.

Krok 4: Ocena wniosku
Wniosek trafia do oceny formalnej i merytorycznej w NFOŚiGW. Zazwyczaj trwa to od kilku tygodni do kilku miesięcy – w zależności od liczby zgłoszeń i poprawności dokumentacji.

Krok 5: Wypłata środków
Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku środki są przelewane na konto bankowe wnioskodawcy. W praktyce wiele osób otrzymuje dofinansowanie już w ciągu 2–3 miesięcy od złożenia kompletnego wniosku.

Najczęstsze błędy i jak ich uniknąć

Mimo że system wnioskowania został zoptymalizowany, wiele osób wciąż popełnia błędy formalne, które opóźniają przyznanie dotacji lub skutkują jej odrzuceniem. Do najczęstszych problemów należą:

• Brak lub nieczytelne skany dokumentów
• Nieprawidłowy numer PPE
• Złożenie wniosku przed uruchomieniem kwalifikowalności danej edycji
• Błędnie wpisane dane instalacji (np. moc, data montażu)
• Brak podpisu elektronicznego

Aby ich uniknąć, warto skorzystać z pomocy doświadczonego instalatora lub doradcy energetycznego, który pomoże w przygotowaniu dokumentacji i przeprowadzeniu całej procedury zgodnie z wymaganiami programu.

Wielu wykonawców oferuje także kompleksową obsługę – od montażu instalacji, przez przygotowanie dokumentów, po złożenie wniosku w imieniu klienta. To duże ułatwienie, zwłaszcza dla osób starszych lub nieobeznanych z systemami online.

Ostatecznie, spełnienie wszystkich warunków i poprawne złożenie wniosku daje dużą szansę na otrzymanie bezzwrotnej dotacji, która może znacząco obniżyć koszty inwestycji w energetyczną niezależność i ekologiczne rozwiązania dla domu.

Korzyści z udziału w programie Mój Prąd

Oszczędności finansowe i niezależność energetyczna

Jednym z najważniejszych powodów, dla których tak wiele osób decyduje się na udział w programie Mój Prąd, są wymierne oszczędności finansowe. Inwestycja w instalację fotowoltaiczną, magazyn energii czy inne urządzenia zwiększające autokonsumpcję energii wymaga nakładów finansowych, ale dzięki bezzwrotnemu dofinansowaniu te koszty można znacznie obniżyć.

Dla przykładu: gospodarstwo domowe inwestujące w instalację o mocy 5 kW może – przy obecnych cenach – ponieść koszt rzędu 25–30 tysięcy złotych. Dzięki programowi Mój Prąd możliwe jest uzyskanie zwrotu nawet 6000 zł, a w połączeniu z dofinansowaniem do magazynu energii czy systemu HEMS – suma ta może wzrosnąć nawet do kilkunastu tysięcy złotych.

Dodatkowo, oszczędności nie kończą się na dotacji. Po uruchomieniu instalacji i rozpoczęciu produkcji energii na własne potrzeby, rachunki za prąd drastycznie spadają – w wielu przypadkach do zera. Osoby, które połączyły fotowoltaikę z magazynem energii, mogą niemal całkowicie uniezależnić się od sieci elektroenergetycznej w miesiącach wiosenno-letnich, kiedy produkcja jest największa.

W skali roku przeciętny prosument może zaoszczędzić nawet 2500–3000 zł tylko na kosztach energii. Przy rosnących cenach prądu ta kwota z każdym rokiem będzie coraz większa, co oznacza, że inwestycja w OZE to również zabezpieczenie przed inflacją i wahaniami rynku energetycznego.

W perspektywie długoterminowej program Mój Prąd umożliwia gospodarstwom domowym osiągnięcie prawdziwej niezależności energetycznej, dzięki której użytkownicy nie tylko obniżają rachunki, ale również stają się mniej podatni na awarie, przerwy w dostawie prądu czy nieprzewidywalne zmiany taryf.

Wpływ na środowisko i ekologia w praktyce

Poza aspektami finansowymi, nie sposób pominąć korzyści środowiskowych, jakie niesie ze sobą udział w programie Mój Prąd. Produkcja energii elektrycznej z odnawialnych źródeł, takich jak słońce, nie wiąże się z emisją gazów cieplarnianych, szkodliwych pyłów ani zużyciem paliw kopalnych. Każda instalacja fotowoltaiczna przyczynia się więc do poprawy jakości powietrza, zmniejszenia efektu cieplarnianego oraz walki z kryzysem klimatycznym.

Dla zobrazowania skali wpływu: przeciętna instalacja o mocy 5 kW produkuje rocznie około 5000 kWh energii elektrycznej, co odpowiada redukcji emisji CO₂ o ponad 3 tony rocznie. Jeśli takich instalacji są setki tysięcy – a dzięki Mojemu Prądowi są ich już miliony – to mamy do czynienia z realną zmianą, której nie można ignorować.

Co ważne, energia słoneczna jest całkowicie odnawialna i niewyczerpalna – w przeciwieństwie do węgla, gazu czy ropy naftowej, które nie tylko się kończą, ale także generują szkodliwe odpady i zanieczyszczenia. Instalacje PV nie emitują hałasu, nie wymagają paliwa, a ich wpływ na środowisko w fazie eksploatacji jest bliski zeru.

Z punktu widzenia użytkownika, udział w programie Mój Prąd to także krok w stronę świadomego stylu życia, zrównoważonego rozwoju i ekologii na co dzień. Posiadanie paneli słonecznych to coś więcej niż technologia – to symbol odpowiedzialności i troski o planetę, która dziś potrzebuje realnych działań, nie tylko deklaracji.

Wsparcie dla rozwoju OZE w Polsce i przyszłość systemu energetycznego

Każdy uczestnik programu Mój Prąd dokłada swoją cegiełkę do systemowej zmiany, jaka zachodzi w polskiej energetyce. Jeszcze dekadę temu udział odnawialnych źródeł energii w krajowym miksie energetycznym był marginalny. Dziś, dzięki takim programom jak ten, Polska jest na dobrej drodze do osiągnięcia celów unijnych i krajowych w zakresie udziału OZE.

Rozwój fotowoltaiki to także wsparcie dla krajowego rynku pracy – rosnąca liczba instalacji oznacza większe zapotrzebowanie na monterów, elektryków, doradców energetycznych, producentów komponentów i inżynierów. W 2023 roku sektor OZE w Polsce zatrudniał już ponad 100 tysięcy osób, a liczba ta rośnie z roku na rok.

Mój Prąd wspiera również rozwój nowoczesnych technologii energetycznych, takich jak systemy zarządzania energią (HEMS/EMS), magazyny energii, ładowarki do aut elektrycznych czy integracja z inteligentnymi domami. Uczestnicy programu często stają się pionierami i testerami tych rozwiązań, przyspieszając ich upowszechnienie.

Z perspektywy państwa i samorządów, inwestycje w rozproszone źródła energii oznaczają mniejsze obciążenie sieci przesyłowych, większą odporność na awarie, niższe koszty utrzymania infrastruktury i mniejsze uzależnienie od zewnętrznych dostawców. To szczególnie ważne w czasach kryzysów geopolitycznych i ekonomicznych.

W dłuższej perspektywie program Mój Prąd przygotowuje Polskę na przyszłość zdecentralizowanej, elastycznej energetyki, w której każdy obywatel może być nie tylko konsumentem, ale także aktywnym uczestnikiem rynku energii – producentem, magazynującym i sprzedającym energię w ramach lokalnych społeczności energetycznych.

Dzięki rosnącej liczbie beneficjentów i konsekwentnie prowadzonemu wsparciu, Mój Prąd staje się jednym z najskuteczniejszych narzędzi wspierających energetyczną transformację oddolnie, przy zaangażowaniu obywateli i ich gospodarstw domowych.

Program udowadnia, że zmiana systemu energetycznego nie musi zaczynać się od wielkich elektrowni i międzynarodowych korporacji, ale może wychodzić od tysięcy zwykłych ludzi, którzy decydują się zainwestować w przyszłość – swoją, swoich dzieci i całej planety.

FAQ program Mój Prąd – najczęstsze pytania

Czym jest program Mój Prąd?

Mój Prąd to rządowy program dofinansowania instalacji fotowoltaicznych i urządzeń zwiększających zużycie energii na potrzeby własne, takich jak magazyny energii czy systemy zarządzania energią.

Kto może otrzymać dofinansowanie z programu Mój Prąd?

Program jest skierowany do osób fizycznych wytwarzających energię elektryczną na własne potrzeby, które posiadają instalację PV przyłączoną do sieci oraz zawarły umowę z operatorem.

Jakie urządzenia można sfinansować w programie Mój Prąd?

Oprócz paneli fotowoltaicznych, dofinansowanie obejmuje magazyny energii, systemy zarządzania energią (HEMS/EMS), magazyny ciepła oraz ładowarki do samochodów elektrycznych.

Jak złożyć wniosek o dofinansowanie?

Wniosek składa się online przez Generator Wniosków o Dofinansowanie (GWD) na stronie NFOŚiGW. Wymagane są m.in. faktury, umowy z operatorem i certyfikaty urządzeń.

Czy dofinansowanie w programie Mój Prąd trzeba zwrócić?

Nie, dofinansowanie jest bezzwrotne, o ile beneficjent spełnia warunki umowy przez wymagany okres (np. 5 lat utrzymania instalacji).