Lista ZUM w programie Czyste Powietrze – jak z niej korzystać przy wnioskach o dofinansowanie

Czym jest lista ZUM w kontekście programu Czyste Powietrze

Definicja i cel powstania listy

Lista ZUM (Zestawienie Urządzeń i Materiałów) to oficjalna baza produktów, które kwalifikują się do dofinansowania w ramach programu Czyste Powietrze, realizowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). Lista ta została stworzona, aby uprościć i ustandaryzować proces składania wniosków o dofinansowanie wymiany źródeł ciepła, modernizacji instalacji grzewczych oraz termomodernizacji budynków jednorodzinnych.

Celem wprowadzenia listy ZUM było zapewnienie, że dofinansowanie trafia wyłącznie do produktów spełniających określone wymagania techniczne i ekologiczne. Dzięki temu beneficjenci programu mają pewność, że wybierane przez nich urządzenia i materiały są zgodne z założeniami poprawy efektywności energetycznej budynków oraz zmniejszenia emisji zanieczyszczeń do atmosfery.

W praktyce lista ZUM pełni funkcję filtru jakości – obejmuje jedynie te urządzenia i komponenty, które zostały zgłoszone przez producentów i przeszły weryfikację techniczną pod kątem zgodności z wytycznymi programu. Dotyczy to m.in. kotłów na biomasę, pomp ciepła, systemów rekuperacji, stolarki okiennej i drzwiowej, materiałów izolacyjnych, a także systemów centralnego ogrzewania i CWU.

Powiązanie z dofinansowaniem ekologicznych źródeł ciepła i modernizacji domów

Program Czyste Powietrze to największy w Polsce projekt mający na celu redukcję smogu i poprawę efektywności energetycznej budynków mieszkalnych. Jednym z jego kluczowych elementów jest wsparcie finansowe dla osób fizycznych na wymianę nieefektywnych źródeł ciepła na nowoczesne, ekologiczne urządzenia oraz na termomodernizację budynku.

Lista ZUM jest w tym kontekście narzędziem, które zapewnia, że wszystkie produkty objęte dotacją spełniają minimalne wymagania określone w regulaminie programu. Oznacza to, że wnioskodawca może otrzymać dofinansowanie wyłącznie na zakup i montaż urządzeń lub materiałów, które znajdują się na tej liście. Niezależnie od preferencji czy cen, tylko produkty wpisane na listę ZUM są uznawane za kwalifikujące się do refundacji.

Dla przykładu: jeśli beneficjent planuje wymianę starego pieca węglowego na pompę ciepła, to musi wybrać model znajdujący się w bazie ZUM. To samo dotyczy sytuacji, gdy chce zainstalować rekuperację z odzyskiem ciepła, wymienić okna na trzyszybowe, czy ocieplić dom przy pomocy materiałów izolacyjnych – wszystko to musi być wyszczególnione na liście, by mogło zostać objęte wsparciem finansowym.

W praktyce lista ZUM działa więc jak lista produktów zatwierdzonych do wsparcia przez państwo, dając inwestorowi pewność, że jego wybory zostaną zaakceptowane, a wniosek nie zostanie odrzucony z powodów formalnych.

Kto tworzy listę i jak często jest aktualizowana

Zestawienie Urządzeń i Materiałów tworzone jest przez NFOŚiGW we współpracy z Instytutem Ochrony Środowiska – PIB. Lista opiera się na zgłoszeniach producentów i dystrybutorów, którzy chcą, aby ich produkty były kwalifikowane do programu Czyste Powietrze. Każdy producent może zgłosić swój wyrób do weryfikacji, pod warunkiem, że spełnia on szczegółowe wymagania techniczne określone w programie.

Weryfikacja obejmuje analizę dokumentacji, w tym deklaracji zgodności, wyników badań laboratoryjnych, świadectw efektywności energetycznej, a w przypadku niektórych urządzeń – także danych z systemów certyfikacyjnych (np. EHPA dla pomp ciepła). Produkty, które przejdą pozytywnie cały proces, zostają wpisane na listę i otrzymują unikalny numer ZUM, który później musi zostać wpisany do wniosku o dofinansowanie.

Aktualizacja listy ZUM odbywa się regularnie – co kilka tygodni pojawiają się nowe wersje, obejmujące zarówno dodane produkty, jak i ewentualne usunięcia lub modyfikacje danych. Wszystkie zmiany są publikowane na oficjalnym portalu czystepowietrze.gov.pl, a także w specjalnym module Baza ZUM, dostępnym online dla każdego zainteresowanego.

Zmiany na liście mogą wynikać z:

• wprowadzenia nowych modeli urządzeń na rynek
• aktualizacji wymagań technicznych programu
• wycofania produktu przez producenta
• wykrycia niezgodności w dokumentacji

Dlatego tak ważne jest, by przed złożeniem wniosku w programie Czyste Powietrze dokładnie sprawdzić aktualną wersję listy ZUM, a nie posługiwać się wcześniejszymi lub niepotwierdzonymi informacjami.

Znaczenie listy ZUM przy ocenie wniosków

Dla każdego, kto składa wniosek o dofinansowanie w ramach programu Czyste Powietrze, wpisanie urządzeń i materiałów z listy ZUM jest obowiązkowe. Jeśli we wniosku zostaną podane produkty, które nie znajdują się na aktualnej liście, wniosek może zostać odrzucony lub wymagać uzupełnień, co wydłuża całą procedurę i może skutkować utratą terminów.

W formularzu elektronicznym dostępne są pola, w których należy wpisać dokładną nazwę i kod wybranego produktu z listy ZUM – bez tych danych system nie przepuści wniosku do kolejnych etapów. Dlatego lista ZUM pełni funkcję walidacyjną, pozwalającą automatycznie sprawdzić, czy wybrane urządzenie kwalifikuje się do dotacji.

Weryfikacja zgodności danych z listą ZUM jest również elementem kontroli technicznej i merytorycznej wniosku, przeprowadzanej przez wojewódzkie fundusze ochrony środowiska. To właśnie dzięki tej liście urzędnicy mogą szybko ocenić, czy projekt inwestycyjny spełnia warunki programu, czy wskazane materiały spełniają wymagane standardy energetyczne i ekologiczne, oraz czy beneficjent rzeczywiście skorzystał z technologii objętej wsparciem.

Z tego względu lista ZUM jest nie tylko narzędziem pomocniczym, ale kluczowym dokumentem w całym procesie ubiegania się o dofinansowanie. Jej znajomość i prawidłowe wykorzystanie są warunkiem niezbędnym, by skutecznie i sprawnie przejść przez procedurę programu Czyste Powietrze.

Jak wyszukiwać produkty z listy ZUM i jak je wpisać do wniosku

Gdzie znaleźć aktualną listę ZUM

Aby prawidłowo uzupełnić wniosek o dofinansowanie w programie Czyste Powietrze, kluczowe jest korzystanie z aktualnej wersji listy ZUM, dostępnej na oficjalnej stronie programu: www.czystepowietrze.gov.pl. Z poziomu strony głównej można przejść bezpośrednio do Bazy ZUM, czyli interaktywnej wyszukiwarki, która umożliwia sprawdzenie, czy dany produkt znajduje się w wykazie urządzeń i materiałów kwalifikowanych do programu.

Lista działa jako publiczna baza danych, zawierająca:

• nazwę handlową urządzenia lub materiału,
• typ produktu (np. pompa ciepła, okno, kocioł na pellet),
• dane producenta i dystrybutora,
• szczegółowy opis techniczny (klasa efektywności, emisja zanieczyszczeń, parametry izolacyjne itp.),
• numer identyfikacyjny ZUM, który musi zostać wpisany do wniosku.

Baza jest dostępna dla każdego użytkownika – nie wymaga logowania ani rejestracji. Wystarczy wpisać nazwę producenta, nazwę handlową, kategorię produktu lub rodzaj urządzenia, aby wyświetlić wszystkie pasujące wpisy. Możliwe jest również filtrowanie wyników według typu urządzenia, klasy efektywności czy rodzaju paliwa.

Kategorie produktów: pompy ciepła, kotły, okna, drzwi, izolacje

Lista ZUM obejmuje szeroki zakres urządzeń i materiałów, które można zastosować w modernizacji energetycznej budynku. Główne kategorie produktów to:

• Pompy ciepła – zarówno powietrzne, gruntowe, jak i hybrydowe. Muszą spełniać wymagania dotyczące klasy efektywności energetycznej, poziomu hałasu oraz współczynnika COP.
• Kotły na pellet i drewno – tylko modele spełniające restrykcyjne normy emisji pyłów i tlenków azotu (np. Ecodesign).
• Okna i drzwi zewnętrzne – o odpowiednich parametrach izolacyjnych, np. współczynnik Uw ≤ 0,9 W/m²K.
• Materiały izolacyjne – wełna mineralna, styropian, płyty PIR, pianki, folie paroizolacyjne i inne produkty z atestami i deklaracjami parametrów cieplnych.
• Systemy wentylacyjne z odzyskiem ciepła (rekuperatory) – spełniające normy efektywności odzysku powyżej 80%.
• Instalacje centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej – rury, zasobniki, wymienniki, armatura i systemy sterowania.

Każdy produkt zgłoszony przez producenta do listy musi posiadać odpowiednią dokumentację techniczną, potwierdzającą spełnienie wymogów programu. To właśnie dzięki temu urządzenia i materiały z listy ZUM są gwarancją jakości oraz zgodności z ideą walki o czyste powietrze.

Jak skopiować kod i nazwę urządzenia do wniosku

Podczas wypełniania elektronicznego wniosku o dofinansowanie, użytkownik musi wprowadzić dokładne dane wybranego produktu z listy ZUM. W tym celu:

1. Otwórz Bazę ZUM na stronie czystepowietrze.gov.pl.
2. Wyszukaj interesujące Cię urządzenie lub materiał według kategorii lub nazwy producenta.
3. Sprawdź szczegóły techniczne i upewnij się, że produkt spełnia Twoje potrzeby.
4. Skopiuj:
   • pełną nazwę handlową produktu,
   • numer identyfikacyjny ZUM,
   • dane producenta i model.
5. Wklej te dane do odpowiednich pól w formularzu wniosku elektronicznego (w Generatorze Wniosków o Dofinansowanie).

Nie wolno wprowadzać danych ręcznie „na oko” ani kopiować nazw skróconych – tylko pełne, zgodne z listą informacje gwarantują pozytywne przejście weryfikacji formalnej. Wiele odrzuconych wniosków to efekt drobnych błędów – literówek, skrótów lub pominiętych znaków specjalnych w nazwach.

Błędy najczęściej popełniane przy wypełnianiu formularza

Mimo dostępności jasnych instrukcji, wnioskodawcy często popełniają błędy techniczne lub merytoryczne, które skutkują koniecznością poprawy wniosku lub nawet jego odrzuceniem. Do najczęstszych należą:

• Wpisanie urządzenia, które nie znajduje się na aktualnej liście ZUM – np. model z poprzednich lat lub wycofany przez producenta.
• Błędne przepisanie nazwy lub numeru ZUM – np. pomyłka w numeracji, literówka w nazwie handlowej, brak wersji produktu.
• Zastosowanie niekompatybilnych produktów – np. pompa ciepła niepasująca do klasy energetycznej budynku lub niewłaściwy typ materiału izolacyjnego.
• Brak załączników potwierdzających wybór produktu – np. brak karty katalogowej lub deklaracji zgodności.
• Brak aktualizacji formularza po zmianach w liście ZUM – wnioskodawca korzysta z listy archiwalnej, nieświadomy nowelizacji.

Aby uniknąć takich błędów, warto przed rozpoczęciem wypełniania wniosku:

• sprawdzić datę aktualizacji listy,
• przygotować pełną dokumentację techniczną urządzeń,
• skonsultować się z wykonawcą instalacji lub doradcą energetycznym,
• wydrukować dane z Bazy ZUM i dołączyć je do wniosku jako załącznik pomocniczy.

Dobrze przygotowany wniosek, oparty na prawidłowo wskazanych produktach z listy ZUM, to większa szansa na szybkie uzyskanie dofinansowania bez opóźnień i korekt, a także dowód na staranność i świadome podejście do ekologicznej modernizacji domu.

Najczęstsze pytania i wskazówki praktyczne dla wnioskodawców

Co zrobić, jeśli nie ma produktu na liście ZUM

Jednym z najczęściej pojawiających się problemów przy wypełnianiu wniosku w programie Czyste Powietrze jest sytuacja, gdy wybrany produkt nie figuruje w bazie ZUM. Warto wtedy wiedzieć, że brak urządzenia na liście automatycznie dyskwalifikuje je z dofinansowania. W programie obowiązuje zasada, że środki publiczne mogą być przeznaczone wyłącznie na produkty zatwierdzone i oficjalnie zgłoszone przez producentów.

W takiej sytuacji masz kilka opcji:

• Skontaktuj się z producentem – zapytaj, czy planuje zgłoszenie danego modelu do listy ZUM.
• Sprawdź dostępność podobnych produktów tej samej marki – bardzo często różni się tylko numer wersji lub oznaczenie katalogowe, a wersja z listy może być zamiennikiem.
• Szukaj zamienników w tej samej klasie technicznej – baza ZUM pozwala filtrować produkty według parametrów, więc możesz łatwo znaleźć alternatywę spełniającą wymagania.

Nie należy kupować urządzenia „na zapas” z nadzieją, że później zostanie dopisane do listy – lista ZUM działa z aktualnym stanem faktycznym, a dofinansowanie przysługuje wyłącznie wtedy, gdy wyrób znajduje się na liście w momencie składania wniosku.

Czy produkty z listy ZUM są obowiązkowe

Tak – korzystanie z listy ZUM jest obowiązkowe w przypadku wszystkich urządzeń i materiałów, które mają być objęte dofinansowaniem. Wyjątkiem są niektóre elementy robocizny lub prace ogólnobudowlane (np. rozbiórki, przygotowanie gruntu), które nie wymagają potwierdzenia przez ZUM, ale wszystko, co dotyczy:

• źródeł ciepła (kotły, pompy, piece na pellet),
• stolarki okiennej i drzwiowej,
• ocieplenia przegród,
• wentylacji mechanicznej,
• instalacji wewnętrznych,

musi być z listy ZUM i zgodne z wymogami technicznymi.

Dzięki temu system unika finansowania rozwiązań nieefektywnych lub przestarzałych technologicznie, co zwiększa efektywność inwestycji i realnie przyczynia się do redukcji emisji z budynków mieszkalnych.

Jak sprawdzić, czy dany sprzęt spełnia wymagania techniczne

Każdy wpis w bazie ZUM zawiera zestaw parametrów technicznych, które określają zgodność danego produktu z wymaganiami programu. Najważniejsze z nich to:

• dla pomp ciepła: klasa efektywności energetycznej (min. A++ dla ogrzewania przy 55°C), poziom hałasu, współczynnik COP, typ dolnego źródła (powietrze, grunt, woda),
• dla kotłów: zgodność z normą EN 303-5, poziom emisji pyłów i NOx, automatyczny podajnik paliwa,
• dla okien i drzwi: współczynnik przenikania ciepła Uw (np. ≤ 0,9 W/m²K),
• dla materiałów izolacyjnych: deklarowany współczynnik przewodzenia ciepła λ, grubość materiału, zastosowanie (ściana, dach, strop),
• dla rekuperatorów: sprawność odzysku ciepła min. 80%, poziom hałasu, zasilanie.

Parametry te są widoczne bezpośrednio w bazie i warto je zweryfikować przed zakupem lub podpisaniem umowy z wykonawcą. Jeśli produkt nie spełnia minimalnych wymogów, nawet mimo obecności na liście – nie zostanie uznany za kwalifikujący się do dotacji.

Co zmienia się po aktualizacji listy

Lista ZUM jest aktualizowana co kilka tygodni, a zmiany mogą dotyczyć:

• dodania nowych produktów,
• usunięcia wyrobów niezgodnych z normami,
• korekty parametrów technicznych,
• aktualizacji danych producentów lub modeli.

Dla wnioskodawcy oznacza to, że zawsze trzeba korzystać z najnowszej wersji listy, dostępnej na stronie programu. Jeżeli między złożeniem wniosku a jego rozpatrzeniem zmieni się status produktu, liczy się data złożenia wniosku – urządzenie musi znajdować się na liście w tym właśnie momencie.

W przypadku gdy lista zostanie zaktualizowana i dany produkt zniknie – a wniosek jeszcze nie został złożony – trzeba wybrać inny, aktualny model. Złożenie wniosku z nieaktualnym numerem ZUM skutkuje wezwaniem do korekty, co wydłuża cały proces nawet o kilka tygodni.

Jakie dokumenty są potrzebne do wniosku

Oprócz samego numeru ZUM i nazwy handlowej produktu, do wniosku należy zazwyczaj dołączyć:

• ofertę lub fakturę pro forma od wykonawcy lub dostawcy sprzętu,
• kartę katalogową lub techniczną urządzenia,
• deklarację zgodności CE lub inny dokument potwierdzający parametry techniczne,
• zdjęcie lub szkic projektu instalacji (w przypadku rekuperacji, izolacji, ogrzewania podłogowego),
• umowę z wykonawcą (jeśli dotyczy).

Dla urzędnika oceniającego wniosek bardzo ważne jest, by wszystkie dokumenty były spójne z danymi z listy ZUM – nazwa, producent, numer ZUM, parametry. Brak któregokolwiek z nich może skutkować odrzuceniem kosztu danego elementu lub koniecznością poprawy i ponownego składania dokumentacji.

Dlatego warto przygotować kompletną teczkę dokumentów jeszcze przed złożeniem wniosku, skonsultować się z wykonawcą lub doradcą energetycznym i upewnić się, że każdy element inwestycji jest zgodny z aktualną listą ZUM. To znacząco ułatwia proces i zwiększa szanse na szybkie i skuteczne uzyskanie dotacji.

FAQ lista ZUM – Czyste Powietrze

Co to jest lista ZUM w programie Czyste Powietrze?

Lista ZUM to wykaz urządzeń i materiałów, które spełniają wymagania techniczne programu Czyste Powietrze i mogą być ujęte we wniosku o dofinansowanie.

Gdzie znaleźć aktualną listę ZUM?

Aktualna lista ZUM jest dostępna na stronie czystepowietrze.gov.pl oraz w Bazie ZUM prowadzonej przez NFOŚiGW. Można ją przeszukiwać według kategorii i producenta.

Jak wypełnić wniosek, korzystając z listy ZUM?

We wniosku należy wpisać nazwę i kod wybranego urządzenia z listy ZUM. Dane te można skopiować bezpośrednio z wyszukiwarki dostępnej online.

Co zrobić, jeśli mojego urządzenia nie ma na liście ZUM?

Produkt musi znajdować się na liście ZUM, aby mógł zostać objęty dofinansowaniem. Jeśli nie widnieje na liście, nie zostanie uwzględniony we wniosku.

Czy lista ZUM jest obowiązkowa do uzyskania dofinansowania?

Tak, wpisanie urządzeń z listy ZUM do wniosku jest obowiązkowe. Lista gwarantuje, że wybrane produkty spełniają wymagania programu.